Тулебаев Мухамет Усманович

Мухамет Усманович Тулебаев – уроженец села Серменево. Всю жизнь он посвятил обучению и воспитанию нескольких поколений детей села Шигаево. Его ученики являются неоднократными победителями многих конкурсов и олимпиад по биологии.

Организованные и руководимые неутомимым педагогом кружок «Школьное лесничество» и секция борьбы куреш завоевали в республике широкую известность. До самой пенсии он преподавал в школах. У него большая и дружная семья, трое детей, из которых два сына тоже играют на курае, правда, только как любители. О творчестве Мухамета Усмановича можно писать много, но я постараюсь кратко. Игрой на курае он увлекся в юности и с тех пор не расстаётся с любимым инструментом. Не зная нотной грамоты, помнит наизусть свыше двухсот мелодий.

Он, пожалуй, лучший кураист республики, обладатель трех Гран-при Башкортостана: первый получил на республиканском конкурсе на приз имени И. Дильмухаметова в 1990 году, вторая награда была завоёвана на межрегиональном празднике курая в 2005 году, и третье Гран-при досталось за победу на республиканском конкурсе кураистов на приз имени Ю. Исянбаева в 2016. На выступлениях ему не было равных.

В 2021 году Кураист-виртуоз, продолжатель исполнительских традиций кураистов рода Тамъян – Тулебаев Мухамет Усманович награжден государственной наградой Республики Башкортостан – Орденом Григория Аксакова.

В этот же год стал победителем в IV Открытом республиканском конкурсе самодеятельных кураистов «Волшебные звуки курая» («Тылсымлы ҡурай моңо»).

Мухамет Усманович гастролировал во многих странах мира – Японии, Франции, Италии и других. Всюду его ждали полные залы и неизменный успех.

2020 году состоялся показ документального фильма Радика Кильмаматова «Остаз» https://vk.com/wall71724259_3097 о жизни и творчестве Мухамета Усмановича. В фильме рассказывается о самом главном из жизни Мухамета Усмановича: семье, вере и любимом инструменте, с которым он сроднился. На фоне уникальной природы нашего края Мухамет Усманович ведет повествование о курае: показывает, где растет борщевик, растение, из которого делают инструмент, как правильно его выбирать и обрабатывать, говорит, что на курае играли задолго до нашей цивилизации разные народы мира, о чем говорят фотографии с наскальными рисунками.

Источники
Мелодии курая в исполнение М.У.Тулибаева
https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/instrumentalnaya-muzyka/kuraj/view/playlist/id/404
Тулебаев Мухамет Усманович // Башкирская энциклопедия. – Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2015-2020. – ISBN 978-5-88185-143-9.
Кураист, побывавший во многих странах – «Йэншишма», 2017, 3 ноября
Ф. Акбулатова.Небеса ответили на башкирскую мелодию. – «Агидель»

Мөхәмәт Усман улы Түлебаев 1945 йылдың 25 ғинуарында Башҡорт АССР-ының Белорет районы Түбәнге Сермән (хәҙер Сермән) ауылында тыуған. Ошо ауылда урта мәктәп тамамлай, артабан Башҡорт дәүләт университетында уҡый. Юғары һөнәри белем алғас, тыуған ауылына биология уҡытыусыһы булып эшкә ҡайта. 1972 йылдан Шығай урта мәктәбендә мәктәп лесничествоһын етәкләй, 40 йылдан ашыу биология фәненән уҡыта. Уның уҡыусылары республика конкурстарында ҙур һөҙөмтәләргә ирешә. 2003 йылда уның ике уҡыусыһы Мәскәүҙә үткәрелгән йәш урмансылар съезында ҡатнаша.

Ижад юлы
Республикала танылған ҡурайсы. 1974 йылда Төркиә, Сүриә, Мысыр, Франция, Бельгия илдәре сәхнәләрендә башҡорт моңон яңғырата, 1997 йылда Италия, Голландия, Мальта утрауҙары, 1991 йылда Германия, Швейцария, Франция сәхнәләрендә сығыш яһай. Данлыҡлы ҡурайсы 2000 йылда Сермән ауылының «Хәтирә» халыҡ фольклор ансамбле менән Парижда булып, уларҙың сығыштарын ҡурай моңо менән биҙәй.

Шығай «Өлкәр» башҡорт мәҙәни үҙәгендә эшләп килгән «Гөлнәзирә» халыҡ фольклор ансамбле ағзаһы. Өс тапҡыр Гран-При яулай. Мөхәмәт Туләбаев 1990 йылда Ишмулла Дилмөхәмәтов призына ҡурайсыларҙың республика ярышында, 2005 йылда Октябрьский «Ҡурай» байрамында төп приздарға лайыҡ була. 1991 йылда ЮНЕСКО ҡарары менән Германия, Франция, Швейцария, Голландия, Бельгия илдәрендә үткәрелгән «Бөйөк ебәк юлы» халыҡ-ара фольклор фестивалендә, 2000 йылда Японияла үткәрелгән «ВАШШОИ-2000» Бөтә донъя фольклор фестивалендә ҡатнаша. Мөхәмәт Түләбаев- боронғо ҡурайсыларҙың быуаттар төпкөлөнән килгән башҡарыу алымдарын, күкрәк моңон, тарихы менән көйҙәрен, традицияларын һаҡлаған һәм тап үҙенсә күкрәккә һалып уйнаған уникаль ҡурайсыларҙың береһе.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986)
Халыҡ мағарифы отличнигы
Бөтә Союз үҙешмәкәр ижад смотры лауреаты (1985; Мәскәү)
Халыҡ ижады фестивале лауреаты (1987; Мәскәү)
Ишмулла Дилмөхәмәтов исемендәге призға республика ҡурайсылар конкурсы лауреаты (Иҫке Яҡуп (Йылайыр районы), 1990; Гран-при)
Йомабай Иҫәнбаев исемендәге призға республика ҡурайсылар конкурсы лауреаты (Аҡъяр, 2016; Гран-при)
(Октябрьский, 2005; Гран-при)[1]
Сығанаҡтар
Түлебаев Мөхәмәт Усман улы // Башҡорт энциклопедияһы – Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015-2020. – ISBN 978-5-88185-143-9.
Күп илдәрҙе күргән ҡурайсы – «Йәншишмә», 2017, 3 ноябрь
Аҡбулатова Ф.Күктәр яуап бирҙе башҡорт моңона. – «Ағиҙел»