Перейти к содержанию Перейти к левой боковой панели Перейти в подвал

История села в лицах

Хальфетдинов Абдулгафи Рахадилович

Абдулгафи Рахадилович Хальфетдинов родился в 1937 году в деревне Шигаево Белорецкого района. Отец будущего прославленного кураиста в 1943 году приезжает с войны на побывку в родную деревню. (Он был награжден краткосрочном отпуском за то, что был лучшим среди снайперов За 10 месяцев уничтожил 136 врагов. К сожалению, Рахадил не вернулся из поля боя). Естественно, Рахадил дома в кругу семьи играл на курае. Тогда у его сына Абдулгафи в сердце рождается любовь к мелодию курая. Позже подросший мальчик будет брать уроки курая у односельчанина – талантливого кураиста Альмагужама Баймухаметова. В 1954 году в конкурсе кураистов был удостоен призу в номинации «Надежда» среди молодых кураистов. Учился в Уфимском училище искусств по классу флейта и занимается композицией.

23 марта 1963 года отмечали 50 лет БАССР. В этом мероприятии, потом в Ленинграде, когда проводились «Дни культуры Башкортостана» выступили 50 кураистов из Баймакского и Белорецкого районов. Абдулгафи Хальфетдинов был организатором и руководителем этого творческого коллектива. Также под руководством и организацией композитора в 1974 году в торжествах в честь 400 летия города Уфы выступил сборный ансамбль студентов.

Сейчас молодежь, желая показывать свою виртуозность, использует не свойственные повороты для игры на курае. Это главный показатель низкого уровня музыкальных способностей, чувства игры на курае, под конец – культуры исполнения. Современники Абдулгафи Хальфетдинова знали его как реально виртуозного кураиста. По их словам, особенно плясовые мелодии, как он никто не мог играть. Композитор был одним из первых, кто сочинял специальные композиции для курая. Незадолго до смерти кураист рассказывал, что к нему приходил Ишмулла агай (Ишмулла Дильмухаметов) и просил, чтобы он ему сыграл на курае. Все кураисты республики – и стар, и млад, уважали его за талант, и за человечность.

В 1984 Абдулгафи агай в возрасте 47 лет внезапно ушел из жизни.

Узянбаев Ильназ

22.06.1984 Хозур тәбиғәтле Шығай ауылында тыуғанмын.Бала саҡтан йыр-моңға сорналып үҫкәнгәлер инде 9 сы синыфтан һуң Учалы сәнғәт училищеһына Ҡурай бүлегенә уҡырға индем.Уҡып бөткәс тыуған ауылымда мәҙәниәт йортонда эшләргә насип булды.

2008 йылда Учалы районының Ләйсән халыҡ бейеүҙәре ансамбленә эшкә керҙем.10 йыл ошо ансамблдә эшләгән осорҙа Башҡортостаныбыҙҙың мәҙәниәтен төрлө сит илдәрҙә лә Ләйсән ансамбле менән сығыш яһарға бәхет тейҙе(Америка,Мексика,Италия,Сирия,Чехия,Казахстан) шулай уҡ илебеҙҙең төрлө төбәктәрендә лә ҡурай моңдарын яңғыратырға форсат тейҙе.2017 йылдан ата-бабаларыбыҙҙан ҡалған шөғөлө уҡ атыуҙы ентекләберәк өйрәнә башланым,хәҙерге көндәрҙә уландарым менән бергәләп уҡ атабыҙ Аллаға шөкөр.

Башҡортостаныбыҙҙа «Мәргән Уҡсы»ойошмаһы эшләп килә етәксеһе Юлай Рәфҡәт улы Ғәлиуллин.Әлеге көндә 1000 яҡын уҡсылар бар.Был шөғөл күңелемә тәү күреүҙән,тәү атыуҙан ныҡ ятты сөнки ул беҙҙең ҡандалыр тип уйлайым.Барыбыҙға ла мәғлүм булыуынса беҙҙең ата-бабаларыбыҙ электән яуҙала,һунарҙа ла уҡ һаҙаҡты ҡулланған, шулай уҡ минең олатайым,апаларымда һунарсы булдылар,шуға ла ысын күңелдән шөғөлләнәбеҙ,киләһе быуында дауам итергә тейеш.Шулай уҡ атта ла сабып атабыҙ.Әлбиттә әле өйрәнәһе лә өйрәнәһе бар.Республикабыҙҙа төрлө бәйгеләр үткәрелеп тора,барыһындала ҡатнашырға тырышабыҙ.

Сулейманова Фируза

Лауреат Республиканских и Международных конкурсов, Заслуженная артистка РБ Фируза Сулейманова!

Детство Фирузы прошло в д. Шигаево Белорцкого района. В то время были популярны выездные концерты для тружеников села, а тетя Фирузы, работая заведующей клубом, позвала девочку в ансамбль народного танца «Ляйсан». Фирузе тогда было 4 года, тогда-то и зародилась ее любовь к танцам и сцене. Вместе с ансамблем они участвовали в разных конкурсах, ездили по разным городам, занимали призовые места.

На протяжении 9 школьных лет мама Фирузы мечтала, чтобы дочка стала медиком. Девочка усиленно изучала химию, биологию, училась оказывать первую медицинскую помощь.

Но судьба распорядилась иначе, ее старший брат Фаиз в то время поступил в Учалинское училище искусств на отделение хореографии и Фируза захотела попробовать тоже поступить на хореографию. Мама поддержала решение девушки, не стала препятствовать в выборе профессии, за что Фируза Фатиховна до сих пор ей благодарна. В 2001 г. когда девушка училась на втором курсе Учалинского училища искусств прошло объявление, что в городе открывается Учалинская филармония и набирается ансамбль танца. Танцоров отбирал Раис Жавдатович Низаметдинов. Фирузу приняли в ансамбль на первом же просмотре, это случилось 25 апреля 2001 г.

Пока Фируза не работала в ансамбле, смотрела с восторгом и восхищением на выступления других коллективов, на их счастливые лица, улыбки и красивые костюмы, но лишь когда начала сама выходить на сцену поняла какой это тяжелый и кропотливый труд. Выходя на сцену артист должен оставить все тяготы и жизненные проблемы за кулисами и сиять. Фируза училась и работала, репетиции проходили вечерами, работали с 16:00 и допоздна пока не отработают номер, ведь выступали тогда под аккомпанемент живого оркестра и чтобы получился хороший номер нужно было добиться идеального слияния музыки оркестра и движений танцоров.

Работа в филармонии дала девушке возможность попутешествовать по миру и увидеть многие страны и достопримечательности. Фируза гордится, что видела Эйфелеву башню, Елисейские поля, Нотр-Дам де Пари, побывала в Барселоне, Испании, Греции. А так же плюс заграничных поездок в том, что своим умением и талантом можно поделиться не только в родной республике, но и за рубежом. А когда заграничные зрители аплодируют стоя это вдвойне вдохновляет.

В 2015 г. Фируза провела свой первый сольный концерт «Юл күрһәтте йомғағым», режиссером которого была сама, а сценарий написала Айгуль Исхакова. В 2018 г. Фируза Фатиховна получила звание «Заслуженный артист РБ», для получения которого необходимы следующие условия: стаж более 10 лет; сольные концерты; почетные грамоты и благодарности Министерства культуры РБ; активное участие в жизни города и района. Фируза признается, что счастлива в своей профессии, потому что искренне любит танец и сцену, любит сюжетные танцы, там где нужна актерская игра, мимика, где нужно играть лицом.

«Выбери себе профессию по душе и тебе не придется работать ни одного дня – говорит Фируза Фатиховна и признается, что работа для нее радость – в этой профессии надолго может задержаться только человек очарованный миром танца, хореографии, сценой. Многие приходили в коллектив но понимали, что это не их. Сейчас коллектив ансамбля танца «Уралтау» молодой, красивый, темпераментный, амбициозный и очень талантливый. Молодые коллеги не дают расслабиться и подстегивают держать себя в форме, держать марку». Дети Фирузы Фатиховны: Азалия и Урал тоже увлечены танцем, много лет танцевали в ДВХС «Уралтау». Урал сейчас учится в БРГИ, г. Уфа, где танцует в ансамбле «Аҡ йондоҙ», руководит которым Низаметдинов Раис Жавдатович.

Фируза Фатиховна пробует себя в роли ведущей, она ведет все концерты ДВХС «Уралтау» и благодарит руководителей Азата и Фанилю Буранбаевых за возможность попробовать себя в новой сфере. С 2015 г. Фируза руководит ансамблем «Гармония», преподает хореографию в кадетских классах. 25 апреля 2021 г. исполнится 20 лет как Фируза Фатиховна работает в Учалинской филармонии, так давайте пожелаем ей крепкого здоровья, танцевального долголетия, семейного благополучия, новых постановок и еще долго блистать на сцене и радовать нас своей обворожительной улыбкой!

Мухтаров Тимур Гаязович

Юрист, социолог, общественный деятель. Выпускник 1994 г. Родился 4 января 1977 г. в д. Шигаево Белорецкого р-на БАССР. С братом Нуром являются сыновьями профессора-филолога Хисамитдиновой Ф. Г. После окончания юридического факультета БашГУ в 1999 г. поступил в аспирантуру Института этнологических исследований им. Р.Кузеева УНЦ РАН. Параллельно работал в ГУ Минюста РФ по Респ. Башкортостан.

Под руководством проф. М. Дж. Киекбаева подготовил и защитил диссертацию на соискание степени кандидата социологических наук (2004). Являлся первым председателем Башкирского общественного движения «КYК БYРЕ». С 2007 г. работает в Институте истории, языка и литературы, автор ряда статей по изучению правового режима языков РФ и социологии башкирского языка.

С 2010 г. – директор агентства по составлению родословных «Деловая династия», специалист по башкирской генеалогии. Восстановил более 500 родословных. Заместитель директора ИИЯЛ УФИЦ РАН (с 2012). Один из авторов VII тома «Истории башкирского народа» (2013). Участник разработки государственной программы «Сохранение и развитие государственных языков Республики Башкортостан и языков народов Республики Башкортостан», возглавляет общественный Координационный совет по контролю за её исполнением. Автор 2 монографий. Отец троих сыновей, старший Таймас учится в УГБГ № 20 им. Ф. Мустафиной.

Шарафитдинова Сагира Сабирьяновна


Шарафитдинова Сагира Сабирьяновна родилась 28 марта в 1963 году в д. Шигаево. Писательница, с 2019 года является членом Союзов писателей Российской Федерации и Республики Башкортостан, Евразийской творческой гильдии. Имеет три авторские книги: сборник рассказов «Ҡибла ҡайһы яҡта» («На какой стороне горизонт») (2019 год), «Упҡын» («Обрыв») (1996 год), сборник стихов «Ялан аяҡ йүгереп үтмәле…» («Босиком бы пробежаться») (2019 год), которые печатались в разные годы в башкирском государственном издательстве «Китап» имени З. Биишевой.

Сагира Шарафитдинова активно занимается литературным творчеством. Рассказы публикуются как в районной, так и в республиканской печати; так, в разные годы в журнале «Агидель» вышли сборники рассказов «Хәйлә» (2001; «Хитрость»), «Боралҡы» (2005; «Пришелец»), «Һаҡау кәкүк тауышы» (2006; «Голос кукушки»), «Һөкөмһөҙ бала» (2007; «Беспечное дитя»), «Ҡибла ҡай яҡта» (2014; «На какой стороне горизонт»), «Иҫке күпер» (2015; «Старый мост»), в журнале «Шонкар» – «Роза в пустыне». (2015), также печаталась в коллективных сборниках «Аҫылташтар йыйыр саҡ», «Аҫылташлы Иҙел башы», подборка стихов и другие произведения. Также публиковалась в различных сборниках. В 2005 году журнал «Агидель» был удостоен премии в конкурсе рассказов.

Участвовала в республиканском конкурсе рассказов имени Сабира Шарипова, в котором заняла первое место за рассказ «Дитя» среди профессиональных писателей (февраль 2022 год).

В мае 2022 года участвовала в Международном конкурсе поэтов в городе Шушинск (Казахстан) и вышла в финал для печати Международного журнала «Нить».

Регулярно печатается в республиканских литературных журналах и СМИ. Работает руководителем центра башкирской национальной культуры «Созвездие», где продвигает традиции и обряды башкирской культуры. Центром разработано 7 творческих проектов, которые по сей день являются брендовыми.

СӘҒИРӘ ШӘРӘФЕТДИНОВА
Тамъян ырыуы ҡыҙы Сәғирә Сабирйән ҡыҙы Шәрәфетдинова 1963 йылдың 28 мартында БАССР-ҙың Белорет районы Шығай ауылында тыуған.

1980 йылда Шығай урта мәктәбен тамамлай.

1999-2004 йылдарҙа Силәбе дәүләт педагогия университетының психология факультетында уҡый.

2018 йылда ситтән тороп М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университетының «Социаль-мәҙәни өлкәлә менеждмент»бүлеген тамамлай.

1981 йылда хеҙмәт юлын Шығай урта мәктәбендә пионервожатый булып башлай. 1987 йылдан мәктәп-интернатта тәрбиәсе булып эшкә күсә, өлкән тәрбиәсе, интернат мөдире вазифаларын башҡара. 2010 йылда ауыл мәҙәниәт йортона директор итеп тәғәйенләнә. 2014 йылдан «Өлкәр» милли-мәҙәни үҙәге етәксеһе.

2016 йылда тырыш хеҙмәте өсөн район кимәлендә «Хеҙмәт алдынғыһы» тигән таныҡлыҡ тапшырылған. 2020 йылда республика ауыл мәҙәниәт йорттары конкурсында «Иң яҡшы мәҙәниәт хеҙмәткәре» исеме һәм грант бирелгән.

Йәмәғәт эшендә әүҙем ҡатнаша – һынлы биҙәү әйберҙәре (кейеҙ,ҡорама) буйынса «Аҡтамыр» халыҡ клубы етәксеһе.

Милли ойошмалар эшендә әүҙемлеге өсөн Бөтә Донъя башҡорттары Ҡоролтайы делегаты итеп һайланған (2015).

Сәғирә Шәрәфетдинова әҙәби ижад менән дә әүҙем шөғөлләнә. Хикәйәләре район, республика матбуғатында баҫылып тора; мәҫәлән, төрлө йылдарҙа «Ағиҙел» журналында «Хәйлә» (2001), «Боралҡы»(2005), «Һаҡау кәкүк тауышы» (2006), «Хөкөмһөҙ бала» (2007), «Ҡибла ҡайһы яҡта» (2014), «Иҫке күпер» (2015), «Шоңҡар» журналында — «Сүллектәге рауза сәскәһе» (2015), шиғырҙар шәлкеме һәм башҡа әҫәрҙәре донъя күрҙе. Шулай уҡ төрлө йыйынтыҡтарҙа шәлкемдәре баҫылған. 2005 йылда «Ағиҙел» журналы хикәйәләр конкурсында премияға лайыҡ булды.

Ссылка на страницу Вконтакте https://vk.com/id170685238


Күңел күҙең күрә.
Матурлыҡты.
Зиһендәрең алтын
Урталыҡты.
Ярып һалмаһам да.
Аҡылыңды.
Торғоҙа ла белдең
Абынғанды.
Ҡул ярҙамы тейә.
Имгәнгәнгә.
Тел ярҙамы
Йәнен имләгәнгә..
Һаҡ йөрәгең тора
Әҙер генә…
Фатихалы балам!
Күреп йәшә, бары
Ҡәҙер генә…

14.09.2021.


Сәйгә әйтәһеңме,тигәс
Аҡ самауыр ҡуйғайным.
Йүгерә-атлай аҡ шишмәнән
Һыу килтереп ҡойғайным.

Самауырым сыжлағанда.
Үҙең ишек ҡаҡманың.
Әллә сәйләп йөрөүөңде
Кәрәк тиеп тапманың…

…Самауырым һыуағылтты
Яңыртып та ҡоймайым.
Күңелемде ҡырауһытҡан
Самауырҙы ҡуймайым…

30.08.2021.


Ҡараларҙан- ҡара төнгә ҡалып.
Яңғыҙ ҡайтып килһәм урамдан.
Өйҙөң утын зинһар, һүндермәсе.
Балҡып торһон әллә ҡайҙарҙан.

Баҙрап янған уттың яҡтыһына.
Өшкәбә лә күңел йылынһын.
Ҡорған аша һинең һынды күреп
Ышанысым тағы нығынһын.

Шул өмөттәр менән өйгә табан
Боролғайным,тағы туҡтаным…
…Ни хәжәте яҡты тәҙрәләрҙең
Һүндерелгәс,күңел уттары.

29.08.2021.


Серле август,тоҡор
шиғыр.

Август тыуҙы…
Ауыҙ туңды?..
Ҡайнар ҡояш-баш өҫтө
Аяҡ аҫты шырт-шырт үлән
Гөлтләп ҡабыныр төҫлө.
Август төнө…
Көҙҙөң тыны?..
Оҙон тәбәрәк-селлә.
Һуңлап сыҡҡан себештәрҙәй
Сәскә атты бәпембә.
Август,август…
Көҙгә ауыш?..
Төндә йылы ел иҫә.
…Таңда ҡайындар һарғайҙы
Йәм-йәшел ине кисә…

22.08.2021.


Туғайҙа йәй.Ҡоштар хоры.
Зөмрәт үлән,суҡ еләклек.
Йәһәт кенә эйелдең дә
Ҡулың һуҙҙың…
Еләк биреп.

Туғайҙа йәй.Суҡ еләклек
Ымһындырып-ымһындыра.
Тик ирендә…Еләк тәме.
Теге йәйҙән…
Һин ҡалдырған.

20.06.2021.


Ете мөғжизәле ҡайындарҙың
Эҙләп китеп барам араһынан.
Йәшлегемдә ҡалған ҡушҡайынды
Танырмынмы һүлле яраһынан?
Шымаларҙан-шыма аҡ ҡайыным,
Туҙын әрсеп,ниңә ҡытыршы һуң?
Бармаҡ һуйып яҙған йәр һүҙенән
Нимә тапмаҡ?…
Булып тырышыуым.
Серҙәремде йомған ҡайындарым
Көтһәләр ҙә килер көндәремде.
Мин йөрөгән юлды таш ашаған.
Һарауһыҙҙар өҙгән гөлдәремде.
Ҡайындарға һағыш бүлеүемдең
Яңғыҙлыҡтан йөрәк яныуылыр.
…Көнөм оҙон төнгә ауышҡанда
Бәлки килеүемдең…
Һуңғыһылыр!..

16.06.2021.


Мин тауҙарҙа үҫтем.Таштарында
Һыҙырылған шәрә аяғымдың.
Ҡанын һөртөп,йәнә тороп баҫтым.
Иҫләмәйем тауҙың аяғанын.
Тауҙа күрҙем күктәр бейеклеген.
Йөҙгәнем бар мамыҡ болотта.
Барса ғәмдән азат инем өҫтә
Һығылырҙай ҡайғым булып та.
Мин ҡолаған кеше түгел күктән.
Юҡ хыялым тауҙар аҡтарыр.
Тауҙарымдан рухым таҙалығы.
Кәрәк түгел шунан артығы!..
…Йә,Хоҙайым,ҡунаҡ ҡына булып
Тауҙарыма килеп яңынан.
Ташҡа башым терәп,сәждә ҡылһам
Кисерһәнә…
Тауҙар хаҡына!..

12.06.2021.


Һин дә,мин дә йәшенгәнбеҙ
Уйнайбыҙ һәпәләк.
Тик уйын шарты боҙолған
Шуныһы ғәжәп…
Һинең күҙҙәр бәйләнмәгән
Минеке асыҡ.
Мин һиңә тауыш иткәндә
Һин киттең ҡасып…
Һәр икебеҙ баҫтырышмай
Уйнайбыҙ һәпәләк.
Һин дә,мин дә тотолмағас
Уйын ни хәжәт?..
Шуныһы ғәжәп…

2018.


Донъяһына таяу тиеп
Әсәйем улдар тапҡан.
Биш ҡыҙ тыуғас,төрләндереп
Муйынсаҡтарын таҡҡан.
Беҙ үҫкәндә йырлар ине
«Ҡыҙҙар тип,осар ҡаҙҙар.
Ҡаҙҙар ҡайтыр,ҡайтмаҫ инде
Ҡыйғыр тамаҡ-был ҡыҙҙар»
Әсәйемдең йырҙарының .
Үҙәк өҙгөс һүҙҙәре.
Беҙ,ҡыҙҙары киткән һайын
Күҙ йәштәре бүҫкәрҙе…
…Тәҙ(е)рәнән ҡарап тора.
Тышта ҡош туплауҙарын.
Белһәм икән,әсәйемдең
Нимәләр уйлағанын…
Ҡаҙҙар иртәләне тигәс.
Кинәт күңел һиҫкәнде.
Туҡһанынсы көҙө юғын
Әллә әсәй һиҙенде?..
Ауыл өҫтөнән оса ҡаҙҙар
Ҡоя-ҡоя ҡауырһын…
…Ҡаҙ тубында күреп ҡалдым
Әсәйемдең аҡ һынын!

29.11.2020.


Өләсәй була белмәнем.
Әкиәт һөйләмәнем.
Бишек төбөндә ултырып
Йырын да көйләмәнем.
Күҙлек кейеп,энә тотоп
Оронманым бәйләмгә.
Нәскиҙәрҙе һатып алдым
Ейәнсәр-ейәндәргә…
Уның ҡарауы,һәр көн һайын
Дискотека өйөмдә.
«Клубняк»тар ҡуйҙыниһәм,
Бөтөн донъям өйөрөлә…
Ҡайсаҡ футбол яланында
«Һөжүм»де ҡағып торам.
Артыҡ ҡыйналып ташлаһам.
«Штрафной»ҙа ултырам…
Өләсәй була белмәнем.
Ейәндәр үҫһәләр ҙә…
Бәлки,яйлап төшөнөрмөн
Һау булһам…
Бүләләргә!

28.10.2020.


Мин күктәрҙән һине һорап алдым.
(С.Насырова)

Мин күктәрҙән һине һораманым
Үҙе бирҙе миңә һине күктәр.
Әллә бәхетһеҙлек,әллә бәхет
Аңламаным…
Булды микән көткән?..
Мин ерҙә лә һине эҙләмәнем
Ҡат-ҡат киҫешкәндер юлдарыбыҙ.
Һин һиҙмәҫтән,тағы мин һиҙмәҫтән
Ҡағылғандыр ҡулға-ҡулдарыбыҙ.
…Ҡар өҫтөнә төндә ямғыр ҡойҙо.
Мәлһеҙ туңған ерҙе имшеттерҙе.
Мин күктәрҙән бер ни һораманым
Тауышыңды…
Улар ишеттерҙе!..

25.10.2020.


Тауым менән бергә булдым бөгөн
Һандуғастың төнгө йырын тыңлап.
Ҡыңғыраулы күмгүк тау сәскәһе
Йырсы ҡошҡа моң өҫтәне зыңлап.
Ете мөғжизәле ҡайындарҙың
Эҙләп китеп барам араһынан.
Йәшлегемдән ҡалған ҡушҡайынды
Танырмынмы һүлле яраһынан?..
Таҙа туҙлы ине аҡ ҡайыным…
Һөйәлләнеп, ниңә ҡытыршы һуң?
Бармаҡ һуйып яҙған йәр һүҙенән
Нимә тапмаҡ булып тырышыуым?…
Ташты һөйгән ап-аҡ ҡылғандарым
Көтһәләр ҙә,килер көндәремде.
Мин йөрөгән юлды таш ашаған
Һарауһыҙҙар өҙгән гөлдәремде…
Тауға килеп, серем бүлеүҙәрем
Яңғыҙлыҡтан йөрәк яныуылыр.
…Көнөм оҙон төнгә ауышҡанда
Бәлки,килеүемдең һуңғыһылыр!..

9.06.2020.


Мин дә һине шулай яратмаһам,
Бер бәхетһеҙ артыр ине тағы.
Һине һөйөү бер ғонаһтан торһа,
Һине һөймәү итер мең ғонаһлы…
Мин дә һине шулай яратмаһам,
Моңдар ҡунмаҫ ине телдәремә.
Тауҙан бейек булмаҫ ине ҡояш,
Йондоҙ яумаҫ ине төндәремә…
Мин дә һине шулай яратмаһам,
Йәшәү йәмен тоймаҫ инем ерҙә.
…Һандуғас та донъя урап ҡайта
Һөйөү йырын йырлар өсөн генә!..

18.03.2020


Бер йылғаны ике кисмә тиҙәр,
Ике түгел,нисәнсегә кистем.
Аттың аты һыуҙы үрҙән эсә
Мин буръяҡҡа ҡарамайса эстем.
Кисеүҙәрем ахры,етмәгәндер
Һиңә ҡаршы килдем бер йылғала.
Юлыбыҙҙы киҫте зәһәр тулҡын
Күрәһеңдер, беҙҙе һынамаға.
Хыялымда ҡорған көмөш күпер
Өҙөлөүөнә бит байтаҡ ара:
Юҡ күперҙә өҙөк ялғайым тип
Әйләнәм дә киләм шул йылғаға…
…Мөғжизәләре лә етерлектер
Килде-китте тулы был донъяла…
…Баҡһаң,беҙ ҙә һаман…
Бер йылғала…
Әллә үҙем,әллә һин диуана?..

27.01.2020.


Мин юғалһам,күҙ һал йондоҙ
Араһына.
Мин балҡырмын сағыу булып
Барыһынан.
Дауыл ҡупһа,ҡурҡма,йәнем
Мин-ул дауыл.
Иңдәреңдән йөгөң алам
Булһа,ауыр.
Ямғыр яуа тип бошонма
Мин-ул ямғыр.
Күҙҙәреңдең һағыштарын
Йыуып алыр.
Һинең яҡҡа иҫһә,әгәр
Ҡибла еле.
Сәстәреңде иркәләргә
Ҡуйһаң ине…
…Иҫең китмәҫ көҙгө елдең
Ыжғырына.
Дауыл сыҡһа,йәшенерһең
Ышығыңа.
Йондоҙ ғына йөҙ ҡабынып
Йөҙҙө һүнә.
Ә мин йондоҙ түгел инем
Күңелеңдә…

22.01.2020.


Беләм,хәлде ысын һорамайһың.
Уй-ниәтең ихлас булғандан.
Ете төндә,ете төшөң өҙөлөп
Мине генә уйлап уянғандан.
Яратҡандар хәлде һорамайҙар,
Ә күҙҙәге йәште һөртәләр.
Яратҡандар өнһөҙ өмөттәрҙә
Бер-береһен мәңге көтәләр…
Хыянатсы,ташлап китеүсе лә…
Был һүҙҙәр һуң,әйтсе,кемдеке?
…Йөҙ сүрәткә мине керетһәң дә,
Мин-һинеке!..
Ә һин-минеке!..

09.01.2020.


Һин индерҙең сихри баҡсаларға,
Әллә нисек асҡыс яратып.
Бөтөн бәхетлеләр торған ергә
Бер-беренә ҡарап,йән атып.
Хуш еҫ бөрккән мең төҫ сәскәләре
Сәждә ҡылған кеүек күренде…
Балҡыштары,гүйә йылыттылар
Өшөп,ҡорһаҡһыған күңелде.
Был баҡсаның зөмрәт болононда
Йырсы ҡоштар һайрай башҡаса.
Берен-бере ҡабатламаҫ моңдо
Тыңлап туймаҫ инем таңғаса…
Ҡуша ингәс,бергә уҙһаҡ икән
Оҙаҡ көткән бәхет баҫҡысын…
…Хозур баҡсаларҙа ҡалалманым…
Кире алдың ожмах асҡысын…

8 ғинуар,2020.


Беҙ икәүҙең ҡайнар һөйөүөнә
Шаһит ине төндә ай ғына.
Ул да ҡыйыр-ҡыймаҫ ҡарағандыр
Йәшеренеп болот аҫтына.
Беҙ икәүҙең мөхәббәтен ҡурсып.
Һаҡҡа баҫҡан кеүек йондоҙҙар,
Һибеләләр ине күк йөҙөнә
Береһе һүнһә,береһе йымылдап…
Хәҙер улар ғәмһеҙ яҡтыралар.
Ҡайҙа олаҡҡандыр айы ла…
…Һөйөүөмә тоғро бер йөрәгем
Ҡанлы йәшен түгеп һыҙыла…

15.11.2019.


Кисеүҙәрҙе кисһен тиеп,
Атҡынайым…
Уңлы-һуллы дилбегәмде
Ҡаҡҡылайым…
Уртаһында ауҙармаһын
Тейәгәнде…
Исраф итеп,тупрағымдан
Ейгәнемде..
Кисеүҙәрҙе кисмәйенсә
Арымаһын…
Әжәл тигән сәбәп итеп
Яҫҡынмаһын…
Ете кисеү кисәһем бар
Әле минең…
Дилбегәмде яңы ғына
Ҡаҡҡан мәлем…

14.11.2019.

Любовь сгорелаА

Над цепью гор гром прогремел,
Когда темнело.
Дух Неба свадьбу захотел
Устроить смело.
И дождь полил тогда сильней,
Лишь ночь настала.
А Небо всё любви своей
Огонь метало.
Борьба меж Небом и Землёй
Всю ночь кипела.
Напрасно… Как у нас с тобой,
Любовь сгорела.

Прости

Я выросла в горах. Нашла я силы —
Босых разбитых ног утёрла кровь,
На камнях этих поднялась я вновь.
Не помню, чтобы горы пощадили.

Здесь неба высоту я полюбила,
В мечтах на мягком облаке плыла.
Здесь забывала суету, дела,
Хоть горе так безжалостно скрутило.

На грешный мир я с неба не упала,
И нет мечтаний горы сотрясти.
В них духа чистоту бы обрести,
Что было бы уж для меня не мало.

О Господи! Я гостьей безутешной
Хочу прийти к горам, к камням припасть,
Просить Тебя, тут помолившись всласть:
Прости…
Хотя бы ради гор безгрешных.

Ямантау

Ямантау, злой дух ли в тебе, Ямантау?
На вершине скалистой сгорели травинки,
На макушке твоей не растёт и былинки —
Потому называют тебя «Ямантау»…

Кто дерзнёт на вершину красавца подняться,
Испытает немало там бед и страданий.
Исполин-богатырь из природных созданий
Величаво стоит, чтоб могли любоваться.

Здесь историю мира природа писала.
Наши предки тебя почитали, я знаю.
Ты башкирским напевам сродни, я считаю —
Дух народа гора Ямантау впитала.

… Ямантау, святая гора Ямантау!
Так стоишь ты в веках, словно страж безупречный.
Здесь на камне из белого мрамора вечном
Салават песни славы писал, Ямантау.

Я Небо не просила…

Послать тебя я Небо не просила.
На счастье иль беду, не знаю я сама,
Тебя внезапно Небо подарило.
Такого ли ждала? — Загадка для ума.

И на земле тебя я не искала.
Быть может, и встречались мы в пути порой.
И ты не знал, и я не знала:
Нечаянно могли коснуться и рукой.

… А ночью небо дождь на снег пролило.
Он землю, что промёрзла, отогрел собой.
Послать тебя я Небо не просила.
Мне помогло Оно услышать голос твой.

Два моих луча

Когда домой, собрав все силы, возвратилась,
Улыбки чистых окон радовали взгляд.
А на верёвке во дворе бельё сушилось,
Из летника донёсся хлебный аромат.
У молодого петушка, что был картавым,
Поднялся голос и окреп — ты посмотри!
И можно даже пробежать босой по травам:
Такой порядок во дворе царит внутри.
Цветы герани в окнах словно оживились —
Они явили вдруг такую красоту.
И низкой комнаты размеры изменились,
Как будто радугу подняли в высоту.
На сковородки с ложек льётся кругом тесто,
Шипя, сейчас в них выпекаются блины.
А в кухне жаркой девушкам соседским тесно:
Хлопочут, вертятся — успеть они должны.
… Верёвочку калитки я тяну, волнуясь,
Дом светел почему, как яркая свеча?
Чтоб маме, дому прелесть подарить такую,
Две дочери вернулись — два моих луча.

Положение о литературном подиуме
«Ете кисеү кисәһем бар… Мне суждено пересечь семь рек…»
к юбилею писателя Сагиры Сабирьяновны Шарафитдиновой

Открыть положение в отдельном окне

Подать заявку можно отправив форму (Приложение 1) на почту mukcbs11-30@mail.ru
или подать заявку на участие через сайт

Тулебаев Мухамет Усманович

Мухамет Усманович Тулебаев – уроженец села Серменево. Всю жизнь он посвятил обучению и воспитанию нескольких поколений детей села Шигаево. Его ученики являются неоднократными победителями многих конкурсов и олимпиад по биологии.

Организованные и руководимые неутомимым педагогом кружок «Школьное лесничество» и секция борьбы куреш завоевали в республике широкую известность. До самой пенсии он преподавал в школах. У него большая и дружная семья, трое детей, из которых два сына тоже играют на курае, правда, только как любители. О творчестве Мухамета Усмановича можно писать много, но я постараюсь кратко. Игрой на курае он увлекся в юности и с тех пор не расстаётся с любимым инструментом. Не зная нотной грамоты, помнит наизусть свыше двухсот мелодий.

Он, пожалуй, лучший кураист республики, обладатель трех Гран-при Башкортостана: первый получил на республиканском конкурсе на приз имени И. Дильмухаметова в 1990 году, вторая награда была завоёвана на межрегиональном празднике курая в 2005 году, и третье Гран-при досталось за победу на республиканском конкурсе кураистов на приз имени Ю. Исянбаева в 2016. На выступлениях ему не было равных.

В 2021 году Кураист-виртуоз, продолжатель исполнительских традиций кураистов рода Тамъян – Тулебаев Мухамет Усманович награжден государственной наградой Республики Башкортостан – Орденом Григория Аксакова.

В этот же год стал победителем в IV Открытом республиканском конкурсе самодеятельных кураистов «Волшебные звуки курая» («Тылсымлы ҡурай моңо»).

Мухамет Усманович гастролировал во многих странах мира – Японии, Франции, Италии и других. Всюду его ждали полные залы и неизменный успех.

2020 году состоялся показ документального фильма Радика Кильмаматова «Остаз» https://vk.com/wall71724259_3097 о жизни и творчестве Мухамета Усмановича. В фильме рассказывается о самом главном из жизни Мухамета Усмановича: семье, вере и любимом инструменте, с которым он сроднился. На фоне уникальной природы нашего края Мухамет Усманович ведет повествование о курае: показывает, где растет борщевик, растение, из которого делают инструмент, как правильно его выбирать и обрабатывать, говорит, что на курае играли задолго до нашей цивилизации разные народы мира, о чем говорят фотографии с наскальными рисунками.

Источники
Мелодии курая в исполнение М.У.Тулибаева
https://bashmusic.net/ru/music/music-collection/instrumentalnaya-muzyka/kuraj/view/playlist/id/404
Тулебаев Мухамет Усманович // Башкирская энциклопедия. – Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2015-2020. – ISBN 978-5-88185-143-9.
Кураист, побывавший во многих странах – «Йэншишма», 2017, 3 ноября
Ф. Акбулатова.Небеса ответили на башкирскую мелодию. – «Агидель»

Мөхәмәт Усман улы Түлебаев 1945 йылдың 25 ғинуарында Башҡорт АССР-ының Белорет районы Түбәнге Сермән (хәҙер Сермән) ауылында тыуған. Ошо ауылда урта мәктәп тамамлай, артабан Башҡорт дәүләт университетында уҡый. Юғары һөнәри белем алғас, тыуған ауылына биология уҡытыусыһы булып эшкә ҡайта. 1972 йылдан Шығай урта мәктәбендә мәктәп лесничествоһын етәкләй, 40 йылдан ашыу биология фәненән уҡыта. Уның уҡыусылары республика конкурстарында ҙур һөҙөмтәләргә ирешә. 2003 йылда уның ике уҡыусыһы Мәскәүҙә үткәрелгән йәш урмансылар съезында ҡатнаша.

Ижад юлы
Республикала танылған ҡурайсы. 1974 йылда Төркиә, Сүриә, Мысыр, Франция, Бельгия илдәре сәхнәләрендә башҡорт моңон яңғырата, 1997 йылда Италия, Голландия, Мальта утрауҙары, 1991 йылда Германия, Швейцария, Франция сәхнәләрендә сығыш яһай. Данлыҡлы ҡурайсы 2000 йылда Сермән ауылының «Хәтирә» халыҡ фольклор ансамбле менән Парижда булып, уларҙың сығыштарын ҡурай моңо менән биҙәй.

Шығай «Өлкәр» башҡорт мәҙәни үҙәгендә эшләп килгән «Гөлнәзирә» халыҡ фольклор ансамбле ағзаһы. Өс тапҡыр Гран-При яулай. Мөхәмәт Туләбаев 1990 йылда Ишмулла Дилмөхәмәтов призына ҡурайсыларҙың республика ярышында, 2005 йылда Октябрьский «Ҡурай» байрамында төп приздарға лайыҡ була. 1991 йылда ЮНЕСКО ҡарары менән Германия, Франция, Швейцария, Голландия, Бельгия илдәрендә үткәрелгән «Бөйөк ебәк юлы» халыҡ-ара фольклор фестивалендә, 2000 йылда Японияла үткәрелгән «ВАШШОИ-2000» Бөтә донъя фольклор фестивалендә ҡатнаша. Мөхәмәт Түләбаев- боронғо ҡурайсыларҙың быуаттар төпкөлөнән килгән башҡарыу алымдарын, күкрәк моңон, тарихы менән көйҙәрен, традицияларын һаҡлаған һәм тап үҙенсә күкрәккә һалып уйнаған уникаль ҡурайсыларҙың береһе.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986)
Халыҡ мағарифы отличнигы
Бөтә Союз үҙешмәкәр ижад смотры лауреаты (1985; Мәскәү)
Халыҡ ижады фестивале лауреаты (1987; Мәскәү)
Ишмулла Дилмөхәмәтов исемендәге призға республика ҡурайсылар конкурсы лауреаты (Иҫке Яҡуп (Йылайыр районы), 1990; Гран-при)
Йомабай Иҫәнбаев исемендәге призға республика ҡурайсылар конкурсы лауреаты (Аҡъяр, 2016; Гран-при)
(Октябрьский, 2005; Гран-при)[1]
Сығанаҡтар
Түлебаев Мөхәмәт Усман улы // Башҡорт энциклопедияһы – Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015-2020. – ISBN 978-5-88185-143-9.
Күп илдәрҙе күргән ҡурайсы – «Йәншишмә», 2017, 3 ноябрь
Аҡбулатова Ф.Күктәр яуап бирҙе башҡорт моңона. – «Ағиҙел»